Duurzame ondernemers kritisch over gemeentebeleid

Duurzame ondernemers laten zich kritisch uit over het duurzaamheidbeleid van gemeenten. Het thema speelt daarnaast nauwelijks een rol tijdens de gemeenteraadsverkiezingen, zo blijkt uit de Duurzaamheidbarometer van PricewaterhouseCoopers (PwC) onder 179 Nederlandse spelmakers, zoals directeuren, managers en beleidsverantwoordelijken, op het terrein van duurzaam ondernemen.

De barometer peilde in aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen op verzoek van BNR Duurzaam eenmalig de houding van deze spelmakers over de voortrekkersrol van gemeenten op het gebied van duurzaamheid. Slechts een derde vindt dat hun vestigingsgemeente een duidelijke visie heeft op duurzaamheid.

Volgens 79% van de spelmakers zouden gemeenten een cruciale rol moeten hebben bij het inrichten van een duurzame samenleving. Vooral met betrekking tot duurzaam vestigingsbeleid voor nieuwe bedrijven en duurzame herstructurering van bestaande bedrijventerreinen zien ze een belangrijke rol weggelegd voor gemeenten. Echter, slechts 18% van de spelmakers stelt dat hun vestigingsgemeente ook daadwerkelijk op dit gebied een voortrekkersrol speelt.

Volgens een derde speelt het thema duurzaamheid bij de gemeenteraadsverkiezingen een belangrijke rol. Daarentegen vindt 44% dat het thema geen rol speelt bij de verkiezingen. Ook met betrekking tot het voorbeeldgedrag van gemeenten zijn de meningen verdeeld: 29% vindt dat hun vestigingsgemeente momenteel het goede voorbeeld geeft, tegen 43% die dat niet vindt. Ruim een kwart stelt dat het duurzaamheidbeleid van gemeenten nu al een rol speelt bij de vestigingskeuze. “Mijn verwachting is dat dit in de toekomst alleen maar toeneemt”, aldus Peter Teunisse, director Binnenlands Bestuur bij PwC.

Op lokaal niveau bereik je meer op dan op landelijk niveau, zo vinden de meeste respondenten. Klaas van den Berg, Sustainability leader bij PwC, stelt dat gemeenten en bedrijfsleven hechter moeten samenwerken om de economische potentie van duurzaamheid beter te benutten. “Uit de barometer blijkt onder meer dat bedrijven en woningcorporaties maar mondjesmaat afspraken maken met gemeenten over duurzame initiatieven. Er is voor gemeenten een belangrijke rol weggelegd bij het duurzaam beheer van gemeentelijk eigendom, zoals groenvoorzieningen, infrastructuur en gebouwen. Echter, slechts 13% van de respondenten stelt dat hun vestigingsgemeente hier een voortrekkersrol in speelt. En ook op de gebieden duurzaam bouwen, voorlichting aan bedrijven, energiebesparing, mobiliteit en transport bestaat er een grote discrepantie in wat duurzame ondernemers verwachten en wat gemeenten daadwerkelijk doen.”

Volgens Peter Teunisse is het veelzeggend dat een meerderheid (57%) van mening is dat gemeenten meer verplichtingen aan bedrijven moeten opleggen. Ook verwachten ze meer handhaving. “Bedrijven willen dat gemeenten een grotere rol spelen bij het verduurzamen van bestaande voorzieningen in steden, herstructureringen van bedrijventerreinen en mobiliteitsvraagstukken. Het draagt in hun ogen bij aan de aantrekkelijkheid van het lokale vestigingsklimaat. Een aspect als de leefkwaliteit in een regio is bijvoorbeeld bepalend voor de aantrekkingskracht op hoogopgeleide mensen.”

“Bovendien is de economische potentie van duurzaamheid ook vanuit het oogpunt van gemeenten heel interessant”, stelt Peter Teunisse. “Denk aan het binnenhalen van op duurzaamheidgebied excellerende bedrijven en activiteiten, die op hun beurt weer andere aantrekken. Er ontstaat dan een vliegwieleffect. En om je als bedrijf in dat aanbod te kunnen blijven onderscheiden worden bedrijven constant uitgedaagd zich te verbeteren. Daarmee kunnen gemeenten met hun vestigingsbeleid iets onderscheidends neerzetten.”

In de lokale verkiezingsprogramma’s van politieke partijen ligt volgens Teunisse de nadruk met name op de groene leefomgeving. “Bij de collegevormingen speelt straks hopelijk de economische potentie van duurzaamheid ook een rol.” De deelnemers aan de barometer hebben in ieder geval een duidelijke opvatting hoe het duurzame vestigingsklimaat kan worden verbeterd. Een meerderheid ziet wel iets in de oprichting van bedrijvenloketten in gemeenten, waar ondernemers terecht kunnen met vragen over energiebesparing, duurzame energie en duurzaam ondernemen. Ook het idee waarbij bedrijven van de gemeente een lening tegen een lage rente kunnen krijgen voor milieuvriendelijke maatregelen, zoals isolatie en duurzame energie, wordt door een meerderheid omarmd. Inkomsten uit de aandelenverkoop van energiemaatschappijen moeten aan duurzame projecten worden besteed. En gemeentelijk gelden kunnen het beste in duurzame fondsen worden belegd. Gemeenten zouden ook meer werk mogen maken van duurzame energievoorziening voor overheidsgebouwen en bedrijven, zo vindt een meerderheid van de respondenten.

Overigens vindt 38% dat het college B&W van vestigingsgemeenten hun duurzaamheiddoelstellingen niet hebben waargemaakt in de afgelopen bestuursperiode. Volgens Klaas van den Berg zouden gemeenten transparanter moeten zijn over hun duurzaamheiddoelstellingen. “Bedrijven lopen duidelijk voorop als gaat om duurzaamheidverslaggeving en –verantwoording.”